وظیفه سيستم خنك كننده

وظیفه سیستم خنک کننده خودرو جلوگیری از گرم شدن بیش از اندازه موتور و دفع حرارت اضافی آن است. سیستم خنک‌کننده موتور را در دمای نرمال نگه ‌می‌دارد. دماي نرمال موتور، محدوده‌اي بين 85تا 95درجه سانتيگراد دارد.
گرمائی که توسط سیستم خنک‌کننده دفع می‌شود تقریباً يك‌سوم گرمائی است که از سوختن مخلوط سوخت و هوا در سیلندرها آزاد می‌شود.

 نمودار انرژي حاصل ازسوخت و اتلاف آن.

چرا سیستم خنک کننده لازم است؟

در نتیجه سوختن مخلوط سوخت و هوا در سیلندرها، دمایی در حدود 2200 درجهٔ سانتیگراد یا بالاتر ایجاد مي‌شود. بنابراین اجزای موتور به شدت داغ می‌شوند. از طرفي ديگر دمای جدارهٔ سیلندرها نباید از حدود 260 درجهٔ سانتیگراد بالاتر برود.

هرگاه دما بیش از این افزایش پیداکند، روغن موتور تجزیه شده و خاصیت روغنکاری خود را از دست می‌دهد. سایر قطعات موتور هم آسیب می‌بینند. سیستم خنک کننده خودرو برای جلوگیری از زیاد گرم شدن موتور،گرمای اضافی را از آن می‌گیرد و دفع می‌کند.

 دماي قسمت‌هاي مختلف موتور.

سیستم خنک کننده، موتور را در تمام دورها و تمام شرایط در مناسب ترین دما نگه می‌دارد. سیستم خنک‌کننده منبع گرمای بخاری اتومبیل نیز هست.

سیستم خنک کن یک موتور طولی که معمولاً در خودروهای دیفرانسیل عقب نصب می شود.

دمای نرمال چیست؟

وظيفه سيستم خنك‌كاري نرمال نگه داشتن دماي كار موتور است. دماي كاري نرمال موتور، دمائي است كه موتور بهترين راندمان كاري خود را دارد. بر خلاف تصور عامه كه سرد كار كردن موتور را امري مطلوب مي‌دانند، سرد كار كردن موجب افزايش مصرف سوخت، سايش قطعات موتور و راندمان پائينتر موتور شده و امري مطلوب نيست.
با گرم‌تر شدن موتور، روغن خاصيت روان‌كاري بيشتري يافته و احتراق‌ها بهتر صورت مي‌گيرد. موتور نرمتر كار كرده و راندمان آن بالاتر مي‌رود. از طرف ديگر دماي كاري موتور نبايد بيش از حد بالا رود بالا رفتن دما موجب آسيب ديدن قطعات موتور مانند واشر سرسيلندر و سوپاپ‌ها مي‌شود و مشكلات ديگري را نيز بوجود مي‌آورد.
دماي كاري نرمال موتور در موتورهاي مختلف تفاوت دارد. دماي مايع خنك‌كننده موتور در حالت نرمال در موتورهاي مختلف متفاوت است ومحدوده‌اي بين 85تا 95درجه سانتي‌گراد دارد. نگه‌داشتن دماي موتور در اين محدوده وظيفه سيستم خنك‌كاري است.

گردش مايع خنك‌كننده 

در بسیاری از سیستمهای خنک کننده، آب از پمپ وارد بدنهٔ موتور می‌شود، از آنجا به سر سیلندر می رسد و سپس از بالا وارد رادیاتور می شود. بعضی از موتورها رادیاتور خنک‌کن با جریان معکوس دارند در این سیستم آب از پمپ به سر سیلندر می‌رود وسپس به بدنهٔ موتور سرازیر می‌شود. محل نصب ترموستات بسته به جهت جریان آب، تغییر می‌کند.
سیستم خنک‌کننده شامل پنج قسمت اصلی است که به طور پیوسته با یکدیگر کار می‌کنند تا دمای موتور را کنترل کنند و مانع جوش آوردن آن بشود این قسمتها عبارت‌اند از مجراهای آب، پمپ آب، ترموستات، رادیاتور و پروانه.

انواع سيستم خنک کننده

1- هواخنك.
2- آب خنك.
سيستم خنك‌كاري هواخنك: در اين سيستم كه بيشتر در موتورسيكلت‌ها و موتورهاي با تعداد سيلندر كم مورد استفاده قرار مي‌گيرد، بر روي بدنه موتور و سرسيلندر پره‌هائي براي انتقال حرارت وجود دارد كه با جريان هواي محيط اطراف موتور، حرارت موتور از طريق پره‌ها به هواي محيط منتقل مي‌شود جريان هوا در اطراف موتور ممكن است به صورت طبيعي يا توسط فن انجام گيرد.

سيستم خنك كاري آب‌خنك: در اين سيستم با گردش مايع خنك‌كننده در قسمت‌هاي مختلف موتور، حرارت موتور توسط مايع خنك‌كننده جذب شده و با گردش درون رادياتور به هواي محيط منتقل مي‌شود. اين سيستم رايج‌ترين نوع سيستم خنك‌کننده خودرو های بنزيني و ديزل محسوب مي‌شود. منظور ما از سيستم خنك‌كاري، سيستم خنك‌كاري آب خنك مي‌باشد.

اجزاء سیستم خنک کننده

 رادیاتور
 مخزن انبساط (ذخيره)
 پروانه رادياتور
 لوله‌هاي انتقال آب
 واتر پمپ
 مجاری آب در بلوک سیلندر و سرسيلندر
 ترموستات